احمد امیری: ادبیات روشنفکری دغدغه جامعه را دارد.

به گفته یک شاعر؛ روشنفکران مسیر جامعه را مشخص می‌کنند. بنابراین جامعه دغدغه ادبیات روشنفکری است.

 

احمد امیری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در خوزستان بیان کرد: ادبیات روشنفکری در این چند ساله و به ویژه از دهه 70 به بعد به زبان ادبیات برگشت. در حالی که زمانی این نوع ادبیات به خود ادبیات برمی‌گشت.

 

وی افزود: ادبیات روشنفکری در ادبیات این چند ساله به گونه‌ای تغییر کرد که هر کسی زبان مدرن‌تری داشت روشنفکر تلقی می‌شد در صورتی که این اشتباه است. ادبیات روشنفکرانه در فکر و اندیشه کسی است که در مسیر ادبی حرکت می‌کند.

 

او خاطرنشان کرد: دغدغه ادبیات روشنفکری جامعه است. روشنفکران سعی می‌کنند به مسایلی توجه کنند که کلیات مسایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه را دربرمی‌گیرد. در حال حاضر نیز چنین نمونه‌هایی داریم اما خیلی نادر هستند. یک روشنفکر جهت نمی‌گیرد بلکه شخص مستقلی است اما امروزه روشنفکرانی داریم که ادعای روشنفکری می‌کنند اما جهت می‌گیرند.

 

امیری تاکید کرد: مفهوم روشنفکری در ادبیات امروز تغییر کرده و استقلال روشنفکران نیز زیر سوال رفته است. شخصی که به عنوان روشنفکر شناخته می‌شود ابتدا باید دارای استقلال شخصیتی و فکری باشد تا بتواند به اثبات برسد. متاسفانه اکثر کسانی که امروزه ادعای روشنفکری می‌کنند جهت گرفته‌اند. یک روشنفکر باید زاینده افکار و مسیرهای جدید باشد.

 

این شاعر بیان کرد: جامعه به روشنفکران نیاز دارد چراکه این افراد همیشه نو هستند. اکثر روشنفکران ما بعد از اسلام و از زمان پیدایش شعر ظهور کردند. هنر در آن زمان به نوعی محدود بود و فقط شعر کار می‌شد. روشنفکران آن زمان شروع به سمت و سو دادن به جامعه کردند. ادبایی در آن زمان ظهور کردند که به جامعه ما سمت و سو دادند. این افراد که اکثر آن‌ها روشنفکر بوده‌اند توانستند جامعه ما را تا به امروز به نوعی حرکت دهند.

 

او تاکید کرد: در چند سال اخیر و بعد از زنده یاد منوچهر آتشی و دیگر شاعران خوب می‌بینیم که شخصیت روشنفکر مستقلی نداریم که به شکل مستقلی قابل اتکا باشد. ما در شعر فردوسی و سعدی و... مسیر زندگی را می‌بینیم اما روشنفکر امروز دغدغه‌های جامعه را فراموش کرده است. متاسفانه روشنفکران ما امروزه استقلال فکری خود را از دست داده‌اند و این یک معضل جدی است.

احمد امیری: ادبیات نباید دست‌مایه جناح‌های سیاسی قرار بگیرد.

یک شاعر گفت: اگر جلسات خصوصی شعر نباشند، شعر آزاد هم وجود نخواهد داشت.

 

احمد امیری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در خوزستان بیان کرد: جلسات شعر ما در سراسر کشور سه گروه هستند و شامل جلسات دولتی (حوزه هنری و ارشاد) جلسات تشکل‌ها و سازمان‌های مردم نهاد که به نوعی جوشش مردمی هستند و سازمان‌های حقوقی برگزارکننده آن برنامه‌ها می‌باشند و گروه سوم در منازل افراد برگزار می‌شوند و خصوصی هستند.

 

وی افزود: جلسات خصوصی جلساتی هستند که از دیرباز بوده‌اند و کسی نمی‌تواند از تشکیل آن‌ها جلوگیری کند. این جلسات منافاتی با دیگر جلسات شعر ندارند. اما در کل لازمه کلیه جوامع ادبی اجرای قوانینی برای بقا می‌باشد. وجود این قوانین برای حفظ حریم‌ها و پاسداشت ادبیات ضروری است.

 

امیری خاطرنشان کرد: ما در جلسات ادبی دولتی شاهد دخالت سلایق برگزارکنندگان هستیم و این باعث دل‌سردی و پراکنده شدن شاعران می‌شود و کمکی به ادبیات امروز ما، که زیاد هم محکم و استوار نیست، نمی‌کند. جلسات خصوصی و جلسات وابسته به سازمان‌ها نیز خوب است و می‌تواند مفید باشد اما در صورتی که حریم‌ها رعایت شود.

 

این شاعر تصریح کرد: رعایت نکردن حریم‌ها در جلسات ادبی می‌تواند به معضلی تبدیل شود که به وجهه اجتماعی شعر لطمه می‌زند و دید جامعه نسبت به ادبیات را هم تغییر می‌دهد اما اگر شاعران در جلسات ادبی شاعرانه صحبت کنند، حضار هم از آن جلسات بهره می‌برند.

 

او تاکید کرد: اگر جلسات خصوصی شعر نباشند، شعر آزاد هم وجود نخواهد داشت. ناگفته نماند که ادبیات نباید دست‌مایه بعضی جناح‌ها شود. ما نباید شعر و ادبیات را به سادگی بفروشیم. شعر و ادبیات بحث‌های سیاسی  و اجتماعی دارد اما نباید دست‌مایه آن‌ها قرار بگیرد. یکی از موضوع‌های مهم این انجمن‌ها این است که کسی باید جلسات خصوصی را اداره کند که دغدغه شعر و ادبیات داشته باشد.

 

امیری اظهار کرد: من همیشه سعی می‌کنم جو جلسات شعر را غیردولتی ببینیم چراکه معتقدم اداره جلسات دولتی را باید به شاعران سپرد اما در کل هیچ کدام از این جلسات را نفی نمی‌کنم.

غفلت چندین ساله از بناهای تاریخی آبادان

یک دوستدار میراث فرهنگی گفت: آثار و خانه‌های تاریخی متعدد این شهرستان فرصت‌های زیادی برای جذب گردشگر و توسعه این صنعت در شهرستان به وجود آورده است اما متاسفانه سال‌های سال است که آثار تاریخی مورد غفلت واقع شده‌اند.

احمد امیری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه آثار و بناهای تاریخی آبادان به رسیدگی و توجه بیشتر نیاز دارند، افزود: شمار زیادی از آثار و بناهای تاریخی شهرستان آبادان نیاز به رسیدگی و مرمت دارند اما برای آن‌ها تاکنون اقدام مناسبی انجام نشده است.

او با اشاره به وجود مناطق و آثار باستانی باارزش در شهرستان آبادان نیز خاطرنشان کرد: وجود این آثار تاریخی ارزشمند است که سبب شده این منطقه برای توسعه هر چه بیشتر گردشگری بسیار مستعد باشد.

این دوستدار میراث فرهنگی ادامه داد: متاسفانه این فرصت‌ها و پتانسیل‌ها مورد توجه مسؤولان ذی‌ربط قرار نگرفته و برای مرمت اساسی آثار و بناهای تاریخی متعدد این شهرستان تاکنون گام موثری برداشته نشده است‌.

وی تصریح کرد: تاکنون اقدام رضایت‌بخشی در زمینه احیا و مرمت و حفاظت آثار تاریخی متعدد این شهرستان از جمله خانه‌های تاریخی انجام نشده است‌.

امیری گفت: البته ما به محدوده‌های اعتباری واقف هستیم اما استمرار بی‌توجهی به این بخش موجب گلایه و انتقاد است.

احمدامیری : مسئولان با عملکرد نادرست هنرمندان را منزوی می‌کنند

احمدامیری، یک نویسنده و منتقد ادبی می‌گوید بی‌توجهی به شایسته‌سالاری در توزیع امکانات و فرصت‌های شغلی و سپردن کارهای فرهنگی و هنری به افرادی که شرایط لازم برای انجام امور فرهنگی را ندارند منجر به حاشیه‌نشین شدن و یاس هنرمندان و افراد قابل و کارآمد شده و به یکی از مهمترین چالش‌های حوزه فرهنگ و هنر نیز تبدیل شده است.

احمد امیری با بیان اینکه تداوم ضعف در مدیریت فرهنگی ـ هنری آسیبی جدی برای هنرمندان خواهد داشت، اظهار کرد: عملکرد نادرست مسؤولان ذی‌ربط هنرمندان را منزوی می‌کند و این مایوس کردن افراد هنرمند به قطع ضربه فرهنگی جبران‌ناپذیری در آینده برای جامعه خواهد داشت.

وی معتقد است: تغییر و تحول فرهنگی و هنری تنها با تغییر نوع نگرش و روش‌ها در حوزه مدیریت ممکن خواهد بود.

او با بیان اینکه فرهنگ با توجه به زیست‌بوم استان‌ها باید تعریف شود توضیح داد: تا به خوبی بتوان تاثیرات این حوزه برای حل چالش‌های مهم مشاهده شود و مردم جامعه نیز با استفاده از فرهنگ و هنر در حل چالش‌ها مشارکت کنند، بنابراین نباید از مدیریت صحیح هنری در جامعه غافل شویم.

امیری با تاکید بر اینکه ارتباط با هنرمند و فعال فرهنگی آدم خود را می‌طلبد و تخصص می‌خواهد افزود: تنها با داشتن برنامه‌ای جامع و مدیریت افراد دارای تحصیلات فرهنگی و هنری شاهد تغییرات اساسی در حوزه فرهنگ و هنر خواهیم بود.

این نویسنده با تصریح این که کارهای فرهنگی در جامعه امروز ما به صورت گسسته و خیلی کم صورت می‌گیرد افزود: مدیریت فرهنگی و هنری بسیار ضعیف است و این در حالی است که فضای فعالیت‌های فرهنگ و هنر باید به صورت مستمر به‌روز رسانی شود.

وی متذکر شد: در حوزه فرهنگ و هنر مشکلات متعددی وجود دارد که باید با برگزاری نشست‌های دوره‌ای با حضور مسوولان ذی‌ربط و هنرمندان با استعداد حوزه فرهنگ و هنر، مشکلات‌ شناسایی و در جهت رفع آن‌ها از طریق تغییر مدیران ناکارآمد یا با برنامه‌ریزی صحیح اقدام شود.

احمد امیری: نماد و نشانه ها در آیین میترائیسم ایران باستان

 است و خنجر نشان از قربانی کردن گاو و ایجاد حیات و برکت. در آن لحظه طوفانی حادث می شود و میترا در پناه درخت انجیر می رود، از میوه اش می خورد و با برگش تن پوشی می سازد و خود را برای پیکاری مقدس آماده می کند این در حالی است که هنوز شر یا بد پا به عرصه وجود نگذاشته است میترا به مبارزه با خورشید می رود او را شکست می دهد و با هم پیمان یاری می بندند و همدیگر را یاری می کنند تا سرانجام رسالت مهر پایان یافته با گردونه خورشید به معراج می رود. رازآمیزترین ماجرای مهر مبارزه با گاو اولین آفریده است.

ایزد مهرگاو را توسط شاخهایش به بند می آورد ولی او می گریزد به غاری پناه می برد. سرانجام خورشید به مهر دستور ذبح گاو را می دهد و هنگامی که گاو دوباره به چراگاه می آید مهر همراه سگ با فرو کردن خنجر در پایین گردن او ، او را می کشند. در این حال از نخاع گاو گندم می روید و از کالبد او گیاهی زمین گیر خارج می شود، از خون او درخت انگور خارج می شود و نوشابه مقدس را به وجود می آورد. اهریمن به کژدم دستور می دهد گاو را سمی کند ولی نمی تواند تا از وقوع معجزه اورمزدی جلوگیری کند زیرا نطفه گاو توسط ماه جمع می شود و در آن کره تطهیر شده به صورت جانوران سودمند بر زمین گسترده می شود. در این حال مهر به ماه می روند و اینگونه، با عمل قربانی، حیات در زمین ایجاد می شود و نخستین زن و مرد در زمین برانگیخته شدند. اهریمن برای مرگ آنها بیماری را ایجاد کرد اما میترا جلوگیری کرد. اهریمن خشکسالی را به وجود آورد ولی میترا با زدن کمانی بر تخته سنگی آب به وجود آورده.  هنگامی که طوفانی ایجاد می شود یکی از ایزدان همراه کشتی همه را نجات می دهد و سپس آتش سوزی شکل می گیرد می شود و میترا همه را نجات می دهد. سپس زمان رفتن میترا به نزد پدر فرا می رسد و توسط گردانه خورشید به آسمان عروج می کند.

 

نماد و نشانه ها

آیین میترائیسم آیین تمثیل و نماد است. نماد حیوانات: حیوانات دارای منفعت مانند گاو، شیر، سگ، گراز، قو و شاهین، کبوتر، خروس، طاووس، غراب. حیوانات زیانکار مانند مار و کژدمو نماد گیاهان مانند رز، خوشه انگور و انارو نماد و  نشانه های  چلیپا یا صلیب، دو کلید متقاطع، دلفین، مروارید، صدف و نیلوفر آبی است. نماد غار کنایه از جهان مادی و سقف قوسی آن کنایه از آسمان است.  نماد گاو کنایه از زمستان است که با مرگ او حیات ایجاد می شود. میترا خورشید می باشد که فی نفسه کنایه از بهار و تابستان است.

باری به هر جهت این آیین باستانی در غرب تاثیر بسزایی داشته و تا یونان پیروانی را داشته است اما با پیداشت رزتشت این آیین به دست فراموشی سپرده می شود هر چند نماد ها نشانه های آن را در آیین زرتشت و مسیحیت غرب می توان واکاوی و کنکاش نمود.

 احمد امیری _مهدی قدیانی

خود آگاهی یا فهم دانا

بهمنشیر

 معرفت از طریق رسانه‌ها و نظام های آموزش و پرورشی هدایت می‌شود. بودریار در اندیشه‌های خود به فرا‌ واقیعت یا Hyperrealism اشاره داشته است. جایی که رسانه‌ها از طریق داده‌های اطلاعاتی به جامعه آگاهی و معرفتی را القاء می کنند که وجود خارجی ندارد و دست بردن در حقیقت است. البته چنان واقعی است که باور پذیر می‌شود و گویی حجت تمام شده است. او مثال جنگ خلیج فارس را در قرن گذشته می زند؛ رسانه‌ها نوعی آن را بازتاب دادند که در حقیقت آنگونه نبوده است و در این امر موفق عمل کرده‌اند و حقیقت گونه‌ای بازتاب گرفت که بر اساس اهداف آنها بوده. 

آیا در چنین جهانی که رسانه‌ها همانند پیچک تمام آن را در بر گرفته‌اند می‌توان حقیقت را کشف کرد؟ آیا آگاهی و معرفت ما صحیح است. به چه منابعی می توان اطمینان کرد. در طول تاریخ بارها شاهد بوده ایم که اخبار و گاها تاریخ تحریف شده است، تغییری که جهت خواست و سفارش  اربابان آگاهی بوده است

باری به هر جهت نمی ‌توان به آگاهی و معرفت اطمینان داشت. چه به صورت فردی چه به صورت جمعی یا همان جامعه. آیا می توان از آگاهی فراتر رفت؟ آیا حقیقت گمشده یونان متقدم (الیثا) که اندیشمندانی همانند مارتین هایدگر به دنبال آن بود، راه نجات است؟ یا در زبان نیچه ای ابرانسان می تواند راه‌گشا باشد. 

شاید فراتر از آگاهی، خودآگاهی باشد. خودآگاهی در انسان نقش بسیار موثری دارد. در حقیقت خودآگاهی همان آگاهی و معرفتی است که در ذهن از طریق فاهمه استعلایی کانت تحلیل و تفسیر می‌ گردد. یا از طریق شالوده شکنی ژاک دریدا، او معتقد بود حقیقت وجود ندارد و ساخته ی انباشت معناها در ذهن است. با توجه به اندیشه های دریدا شاید انباشت معناها سوتفاهم بشریت است. برای مثال مرکز بودن زمین در گذشته را می توان بررسی اجمالی نمود. از دیدگاه روانکاوی انسان چون از دورن به بیرون نگاه می ‌کند خویش را مرکز جهان می‌ داند و فراموش کرده در برابر عظمت کیهانی ذره‌ای بیش نیست. 

در اینجا مبحث فهم حائز اهمیت است. فهم در فرایند تحلیل ذهنی (فاهمه) قرار می‌گیرد‌؛ که کانت آن را در مقولات دوازدهگانه قرار می ‌دهد و در بردارنده ی فلسفه استعلایی است. آگاهی به واسطه ادراک، از تجربه شکل می گیرد؛ اما فهم در فاهمه تجزیه و تحلیل می‌ گردد. توماس آکونیاس سه مرحله عقل را تصور، حکم، استدلال می داند. پس فهم بر خلاف آگاهی نیاز به استدلال دارد که کانت در نقد عقل محض به تفسیر آن را واکاوی می‌ کند. فهم استعلایی بر خلاف آگاهی فقط بر اساس ادراک و تجربه نمی‌ باشد. باید مرحله خود آگاهی را با آگاهی تفکیک نمود و آن را فراتر از آگاهی دانست. یعنی جایی که فاهمه استعلایی در آن دخیل است ،زمانی که انسان از آگاهی عبور میکند و به خود آگاهی می‌رسد ودر این فرآیند شاهد ظهور فهم دانا میشویم 

شاید برای برون رفت از جهان سوبژکتیوِ آگاهی، خودآگاهی راه نجاتی باشد برای زایش جهانی که آشکارگیِ حقیقت است. جایی که خیر و شر، درستی و نادرستی، تاریک و روشنایی قابل تمیز است. چگونه می‌توان به خودآگاهی رسید؟ جایی که رسانه‌ها آگاهی جمعی را هدایت نکنند. دیگر نیازی به ساخت آرمان شهرها نباشد زیرا بر اساس خودآگاهیِ جمعی، هر شهری، آرمان شهر است.  

به زبان ساده رسیدن به خودآگاهی، تحلیل استعلایی Transcendental analysis است. تحلیل استعلایی همان فاهمه می باشد. خودآگاهی جمعی می تواند انسان را از چنبره ی سوبژکتیویسم و نیهیلیسم جهانی نجات دهد. جایی که حقیقت خویش را بر ما آشکار می نماید. این حقیقت فراتر از معنای آن است. در اینجا حقیقت ورای خوبی و بدی، زشتی و زیبایی، تاریکی و روشنایی است. در "حقیقت" این واژگان معنایی ندارد و حقیقت ورای واژگان است. دیگر انسان پروژه‌ای شکست خورده نیست. انسان، انسانی دگر است و تاریخی دیگر رقم خواهد زد که در آن همانند گذشته نه خون میریزد نه در جهل باقی می ماند، انسان خود آگاه ، انسان فهم دانا 

 

احمدامیری/فلسفه

 

•  
•  
•  
  

دفتر شعر احمد امیری منتشر شد